Wist je dit al over de griepprik?

Geschreven door Ruth Wolters, geneeskundestudent

Of je deze blog leest in de zomer of de winter, eens per jaar is het weer tijd voor de griepprik. Waarschijnlijk weet je dat de griep wordt veroorzaakt door influenza virussen. Maar voor wie is het vaccin precies? En waarom wordt er ieder jaar een nieuw vaccin ontwikkeld?

Doel van de griepprik

Influenza-virussen kunnen griep veroorzaken. Klachten zoals koorts, hoofdpijn, hoesten en spierpijn vallen onder de welbekende symptomen. In vergelijking met een verkoudheid is de griep besmettelijker en kunnen de symptomen heviger zijn. Bij ouderen en mensen met een lage afweer kan er bijvoorbeeld een longontsteking ontstaan.

In de herfst en winter is er snelle verspreiding van de griepvirussen wat zorgt voor seizoen epidemieën. Het doel van de griepprik is om de griepsterfte en ziektelast te verminderen of zelfs tegen te gaan. Het vaccin zorgt er voor dat je lichaam antistoffen aanmaakt tegen de onschadelijk gemaakte virussen die in de prik zitten. Dit maakt de kans op het ontwikkelen van de griep 40% kleiner. Mocht je toch de griep krijgen dan wordt je meestal minder ernstig ziek. De antistoffen blijven ongeveer een half jaar werkzaam.

Voor wie is de griepprik

De griepprik is er voor mensen boven de 60 jaar en voor volwassenen en kinderen met bepaalde medische aandoeningen. Dan kun je denken aan bijvoorbeeld hartaandoeningen of longaandoeningen. Deze groepen hebben namelijk een verhoogd risico om ziek te worden door hun verminderde weerstand.

Daarnaast kunnen ook zorgmedewerkers de prik krijgen. Zij lopen tijdens hun werk een grotere kans om met het virus in aanraking te komen. Daarna kunnen ze het weer doorgeven aan de kwetsbaardere groepen. In de herfstmaanden krijgen ongeveer 6 miljoen Nederlanders via de huisarts een uitnodiging om de prik te mogen halen. Ze zijn overigens niet verplicht om de prik ook daadwerkelijk te laten zetten.

Samenstelling van de griepprik

Ieder jaar wordt er een nieuwe samenstelling van virussen gebruikt voor het vaccin. Dit is nodig omdat de virussen muteren. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert twee keer per jaar welke samenstelling nodig is. Twee keer omdat er voor het noordelijk en zuidelijk halfrond verschillende vaccins op verschillende momenten nodig zijn. Voor Nederland wordt de beslissing in februari gemaakt, terwijl er voor een land als Australië in september een knoop wordt doorgehakt.

Verschillen tussen halfronden

De samenstelling aan griepvirussen kan dus ook tussen beide halfronden verschillen. Daarnaast adviseert de WHO al vroegtijdig omdat het minstens een half jaar duurt om een griepprik te ontwikkelen. De beslissing wordt gemaakt na een 4-daagse meeting met allerlei adviesgroepen en experts. Zij analyseren de data van de afgelopen jaren. De aanbevelingen worden daarna gebruikt door nationale en farmaceutische bedrijven die het uiteindelijke vaccin ontwikkelen, produceren en licenseren zodat het tijdens het volgende griepseizoen gebruikt kan worden.7 Omdat de virussen in de tussentijd nog kunnen veranderen is, zoals al eerder genoemd, is er geen 100% bescherming mogelijk.

Meerdere typen griepprikken

Ook is het goed om te weten dat er meerdere typen griepprikken zijn. In Nederland wordt een variant gebruikt die bestaat uit vier dode, onschadelijke griepvirussen. Dit wordt een quadrivalente griepprik genoemd. Volgens meerdere studies biedt dit een zo breed mogelijke bescherming. Ook zijn er landen die een vaccin gebruiken met drie virussen, een trivalent vaccin.

Daarnaast maakt de WHO ook nog onderscheid in de productie technologie van het vaccin. Het ei-gebaseerde vaccin is de meest gebruikte manier om een vaccin te maken. Tijdens de ontwikkeling worden eieren gebruikt als incubatieplaats voor het virus.  In het vaccin zelf wordt gebruik gemaakt van zowel een geïnactiveerd als een levend verzwakt vaccin.

Bij de productie van het cel-gebaseerde vaccin worden de viruscellen in speciaal gekweekte zoogdiercellen ingebracht waar ze zichzelf vermenigvuldigen voordat het verder wordt gebruikt in het proces. De laatste productie optie is om gebruik te maken van de recombinant technologie. Hierbij worden de vaccins synthetisch gecreëerd.

De bijwerkingen

Tot slot kent elk vaccin natuurlijk bijwerkingen, zo ook de griepprik. Er kan bijvoorbeeld pijn, roodheid en een lichte zwelling ontstaan op de prikplaats. Ook koorts, spierpijn en hoofdpijn vallen onder de bijwerkingen. Het gaat meestal binnen enkele dagen weer vanzelf over.

×